Mucize tarifi aslında tahminen de haksızlık. Çünkü gerçekleşmesi imkansız şeylerin olduğunu gördüğümüzde kullanıyoruz mucize sözcüğünü. Bu manada “Tırnak İçinde Hizmetçiler” üzere bir oyunun gözlerimizin önünde gerçeğe dönüşmeyeceğini bize düşündürtecek rastgele bir data yok elimizde. Lakin izlediğimiz şeyden (burada çoğul yüklem kullanmamı mazur görün, ancak cuma gecesi Müzede Sahne aktifliği çerçevesinde sahnelelen oyun için SSM’nin Fıstıklı Teras’ında toplanmış izleyici topluluğunun bütününde birebir hissiyatın gözlemlediğim için bu türlü konuşuyorum) o kadar etkilendik ki, mucize demek çok da aksi kaçmayacak; en azından tırnak içinde!
PAPIN KARDEŞLER’DEN ESİNLE…
Jean Genet’nin “Hizmetçiler”i yazarken 1933 yılında çalıştıkları konutun hanımını öldüren Christine ve Léa Papin kardeşlerden esinlendiği söylenir sıklıkla. Bunun doğruluğu (ya da Genet’nin en azından ne kadar esinlendiği) tam bilinmemekle birlikte Papin Kardeşler’in yarattığı şok dalgasının izlerini Sartre’dan Bong Joon-ho’ya (“Parazit”in finali için Papin Kardeşler’den ilham aldığına dair birçok yazı okumuşsunuzdur muhakkak) geniş bir yelpazede çok farklı ismin işlerinde/çalışmalarında görmek mümkün. Sınıf çatışması denilen kavramın billurlaşmış bir örneğini teşkil eden Papin Kardeşler olayı bir yana, mevzumuza da dönecek olursak, Genet’nin oyunu sınıf sorununu kriminal değil de neredeyse felsefi seviyede ele alan çok çarpıcı, güçlü bir metin. Kabaca bir sistem eleştirisi deyip de içinden çıkılamayacak derece oylumlu bir metin birebir vakitte ve oyuncular için de geçmiş 70 yıl boyunca önemli manada meydan okumalar içerdiği de bir gerçek. Yalnızca bayan oyuncular da değil üstelik, erkek oyuncular da bu iki kardeşin büyüsüne, çekiciliğine kapılmışlar sıklıkla (hatta Genet’nin aslında bayan değil erkek olarak tasarladığı çok söylenmiştir bu karakterleri). Sınıf çatışmasının cinsiyetten bağımsız bir husus olup olmadığı tartışılır elbette fakat Genet’nin “Hizmetçiler”i Türkiye dahil bir çok yerde erkek oyuncular tarafından da oynandı birçok kere.
Nezaket Erden ve Pınar Güntürkün.
BÜYÜLEYİCİ PERFORMANSLAR
Bu mevzuyu biraz açmayı deneyelim… Hem Nezaket Erden hem de Pınar Güntürkün sahnede duygusal gerçekliğin yine inşası konusunda güçlü tekniklere sahip oyuncular olduklarını çabucak belirli ediyorlar. Bana soracak olursanız Nezaket Erden kullandığı tekniğin içinde daha fazla risk alan; Pınar Güntürkün ise bir nevi çapa misyonu görerek güya ipin ucunun kaçmamasını sağlayan oyuncu rolünü üstlenmiş. İzlediğim performanslardan bana geçen hissiyat bu istikametteydi en azından. Ayrıyeten Nezaket Erden’in kusursuz sayılabilecek oyunculuğunda his geçişlerini inanılmaz (bakın yeniden mucizenin alanına giriyoruz, kurtulamadık şu sözcük/kavramdan) bir süratte kotarması da izleyici açısından dayanılmaz bir tecrübe. Ve sahnedeki oyuncunun salya sümük ağladığı anlarda izleyicinin kahkahadan kırılırcasına gülmesi de hiç elbet uyarlamanın, sahnelemenin ve dramaturjinin çok iyi yapıldığına delalet ediyor. Oyuncunun role kattığı güç, içgörü ve ‘ruh’ da kesinlikle ve kesinlikle altı çizilmesi gereken bir öge, çünkü “Tırnak İçinde Hizmetçiler” her şeyden fazla sahnedeki oyuncuların imzasını taşıyor. O denli ki, yer yer tekrara düşüldüğü ve oyunun biraz gereksizce uzadığı hissine kapılsak da oyuncuların performanslarıyla bu his geri plana atılıyor ve kendimizi kaptırarak izlemeye devam ediyoruz.
Bu dönem maalesef amiyane tabirle piç oldu. Pandemi (ki oyunda pandemiye dair de kimi replikler var, yerinde bir güncelleme yapılmış) yüzünde aylardır sahneler boş ve “Tırnak İçinde Hizmetçiler” de uzun mühlet izleyiciyle buluşamadı. Lakin yavaş yavaş perdeler aralanmaya başladı ve şayet izlemeye niyet ederseniz 11 Ekim Pazar günü Güçlü PSM’de “Tırnak İçinde Hizmetçiler”i yakalayabilirsiniz. Hatta şöyle söyleyeyim, ne yapın edin, yakalayın.
Cumhuriyet
