Moda Sahnesi’nin pandemi devrinde “Sahneden Canlı” konseptiyle izleyiciyle çevrimiçi olarak buluşturduğu, direktörlüğünü Kemal Aydoğan’ın yaptığı “Babamı Kim Öldürdü” isimli tek kişilik oyunda rol alan Onur Ünsal ile hem sahnede ve tiyatroda yalnızlığı konuştuk hem de oynadığı oyun üzerinden Türkiye’deki hayatı, bir manada buradaki yalnızlığımızı… Fransız muharrir Edouard Louis’nin yazdığı bir oldukça güç ve bir oyuncu için meydan okuyucu bir metin olan “Babamı Kim Öldürdü” babasının akabinde onunla yüzleşen bir oğulun iç hesaplaşması olduğu kadar, yaşadığı ülkedeki sistemle de hesabını kesen bir isyankârın sahnedeki infilakı adeta.
– Sahnede tek başına oynayan bir oyuncu boş bir salonda o yalnızlığı daha da derinden hissediyor mudur sanki? Ne diyorsun?
Moda Sahnesi’nde çalıştığım müddette kendimi hiçbir vakit yalnız hissetmedim, burası grubuyla, seyircisiyle etkileşimi bol bir yer. korona devrindeki sahneden naklen yayınlarında da bu geçerli, tüm grup tekrar orada ve tekrar birebir heyecanda. Oyunun finali prestijiyle hüzünlendiğim gerçek, lakin seyirciler toplumsal medyadan da bizi hiç yalnız bırakmıyorlar. Yalnızlıktan çok melankoliye emsal bir his: güya dünyanın sonu gelmiş de biz bir avuç insan bir şeyler yapmaya çalışıyormuşuz üzere.
ETKİLENMEMEK MÜMKÜN DEĞİL
– “Babamı Kim Öldürdü” romanının (Türkiye’de Can Yayınları tarafından basıldı) muharriri Edouard Louis çok genç yaşta ismini duyurmuş ve bugün Fransız edebiyatı içinde kendine şimdiden sağlam bir yer edinmiş bir muharrir. Bir özelliği de solculuğu ve muhalif kimliği. Onun bu yanları yakın geldi mi sana?
Buna dürüstlük ismine hayır demeliyim, zira ben orta sınıf, kolejde ve Anadolu lisesinde okumuş, İzmirli ve ailesinden birçok vakit takviye görmüş, tiyatrocu olana kadar pek parasızlık görmemiş biriyim. Kalbi olan hiç kimsenin bu yapıtları okuyup ya da dinleyip etkilenmemesi mümkün değil, ayrıyeten tiyatroyla profesyonel olarak ilgilenmeye başladığımdan beri hem felsefi hem sosyolojik hem sanatsal olarak bu sıkıntılarla (yoksulluk, sınıf ayrımı, ayrımcılık, faşizm) çokça hemhal olduk. Zati Edouard’ın da en fazla istediği şey bu sorunların görünür olması, benim hayatım da işe yaramış görünüyor. Ayrıyeten kendime solcu diyecek hamaseti hiçbir vakit bulamadım. Eşitlik ve özgürlük basitçe öğrenilip savunulan şeyler değil, beşerde bir olgunluk gerektirir, maceram devam ediyor.
ÇOK ZENGİNLEŞENLER
– Edouard Louis bir yandan da eşcinselliğini gizlemeyen ve bunu söz eden bir müellif. Otobiyografik bir yanı var yazdıklarının ve aktüel politikayı da hiçbir vakit göz arkası etmiyor. Bu manada Babamı Kim Öldürdü Türkiye’deki izleyiciye neler söylüyor?
“Eşcinsel nefreti = yoksulluk”. Bu, Edouard Louis’nin kurduğu en düşünülmüş cümle; üzerine en fazla düşünüp en az sözle ifade edebildiği bir net bir cümle. Başta eşcinsellik olmak üzere her türlü ayrımcılığın yoksullukla büyük bir alışveriş içinde olduğunu dayanılmaz tabir ediyor. 21.yüzyılda olmamıza karşın, sürdürdükleri fakir ve makûs hayatın sebebini hâlâ bilmeyenlere sunduğu bir hizmet bu. En baştaki cümleyi daha iyi anlamak için Edouard’ın birinci romanı (Eddy’nin Sonu)’nu okuyabilirsiniz; o vakit Türkiye’de eşcinsel nefretinin ve faşizmin neden daima pompalandığını; devletin yalnızca kabahat dağıtan bir organ haline gelip, lakin yoksulluk, öfke ve geleceksiz bir geçmiş vaat edebilmesiyle bağını çok daha iyi anlarsınız. Bu ortada yoksulluk derken, birilerinin de çok zenginleştiğini unutmayalım.
KRONOLOJİ KARMAŞASI
– Oyuncu olarak senin için bu metnin zorlukları, meydan okumaları neler oldu?
Yıl kronolojisi yerine, his ve fikir kronolojisiyle yazıyor olması, münasebetiyle yaştan yaşa atlamış üzere görünse de çok muntazam bir kompozisyonunun olmasını çok sevdik. Bunu seyirciye aktarırkenken de bizim birinci yaşadığımız kronoloji karmaşasını seyirci yaşamasın istedik. Bizi en çok zorlayan yerlerden biri bu oldu diyebilirim. Benden küçük birinin biyografisini sahnede benmişim üzere yaşayıp aktarmada birtakım sorularım oldu; ben bu işin neresindeyim, aktarıcısı mıyım, devrimcisi miyim, oyuncusu muydum… Edouard’ı mı taklit ediyorum üzere sorularım oldu, bu oynama tutumuyla çok ilgiliydi, kimilerini çözdük galiba. Edouard’ın yazdığı şeylere içlenmek ve tiyatroyu açamıyor olacağımız bilgisiyle prova yapmayı saymıyorum.
AFRİKA’YA BAKIP ‘BİZDE SU YOK’ DEMEK
– Geçenlerde Boğaziçi Üniversitesi’nde yaşanan olaylar sonrası tutuklanan gençlerle ilgili toplumsal medyadan yansını lisana getirdin. LBGTİ bireylerin ülkemizde sapkın olarak görülmesini nasıl karşılıyorsun?
Sanırım söylemek istedikleri söz sapkın değil, sapık; sapkın sözünün ne kadar müspet şeyler çağrıştıran bir söz olduğunu anlattılar ve benim de çok hoşuma gitti. Düşündüm, sizin de düşünmenizi isterim. Ancak kastettikleri hakareti benim birçok yakından tanıyıp sevdiğim insanlara, iş arkadaşlarıma, ailemdeki kimi insanlara etmiş oluyorlar. Bu pek çoğumuz için bu türlü. Ne hissetmemiz bekleniyor ki? Nitekim yemediğimiz hakaret kalmadı.
– Pandemi periyodu tiyatrolar için bir oldukça güç geçiyor. Bu kadar güç olması gerekiyor muydu hakikaten, bir şeyler yapılamaz mıydı?
Ankapark’ın 750 milyon dolara batırıldığı söyleniyor, bu yalnızca Ankapark. 3-5 tiyatro sahibi kişi, bırakın o tiyatroların masrafını çıkartmayı mesken kirası bile veremiyor. Bu Afrika’ya bakıp “İnanın bizde de su yok” demek üzere bir şey.
Cumhuriyet
