Perseverance: NASA’nın Mars’ta yaşam izi arayacak uzay aracının Perşembe iniş yapması bekleniyor

NASA/JPL-CALTECHPerseverance bir ton tartısında ve kameralarla donatılmış durumda.

Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi NASA, uzay aracı Perseverance’ın Mars’a yumuşak iniş için “mükemmel bir sınır üzerinde” yol aldığını duyurdu.

Bir ton yükündeki uzay aracının, 18 Şubat Perşembe günü Jezero ismi verilen kratere indirilmesi hedefleniyor.

Araç, 2030’lu yıllarda yine Dünya’ya dönüşünde kaya kesimleri da getirecek. Kızıl Gezegen’de kalışı mühletince de geçmiş hayat izlerini araştıracak.

BBC’ye konuşan proje sorumlusu Jennifer Trosper, Perseverance’ın atmosfere girişi öncesi hareket kabiliyetleri olduğunu lakin “buna gerek olmayacağını düşündüğünü” söyledi.

Araçtan elde edilen sinyal, atmosfer girişinin Perşembe günü Türkiye saati ile 23:48’de gerçekleşeceğini gösteriyor. Şayet her şey yolunda giderse, robotun inişin başarılı olduğuna ait birinci sinyalin inişten yedi dakika sonra Dünya’ya ulaşacağı hesaplanıyor.

Dünya ile Mars ortasındaki 190 milyon kilometrelik ara nedeniyle, rastgele bir bağlantının ulaşma müddeti yaklaşık 11 dakika. Bu nedenle şayet bir şeyler yanlış giderse, Dünya’daki denetim merkezinin müdahale için vakti olmayacak.

Denetim Perseverance’taki otonom sistemlerde olacak.

Direkt olarak geçmiş ömür belirtisi araştıracak

Bu uzay aracı teknolojisini yakından takip etmeyenler için, Perseverance ile 2012 yılında Gale Kraterine indirilen Curiosity aracı ortasındaki farkı yakalamak kolay değil. Lakin dış kaplamanın altında, Perseverance çok farklı bir donanıma sahip. Misyonu olan bilimsel araştırmaları yapabilmesi için özel enstrümanlarla donatıldı.

Baş mühendis Adam Steltzner, aracın lastik sisteminin de Curiosity’den elde edilen deneyim ile sağlamlaştırıldığını söz etti. Perseverance’ın Mars’ın kayalıklı yüzeyinde yıpranmadan hareket edebilmesi için lastikleri özel şeritlerle üretildi.

NASAPerseverance’ın lastikleri de kendinden evvelkilere nazaran daha farklı üretildi.

Perseverance’ın uzay meraklıları için özel bir seyirlik ortaya koyacağını söylemek de şimdiden mümkün.

Üzerinde 20 kamera ve bir çift mikrofon olan aracın Dünya’ya çok sayıda özel imaj yollaması bekleniyor. Araçta bulunan ve kamera çekim kabiliyeti olan bir küçük helikopter de uçurulmaya çalışılacak.

NASA, 1970’lerde gezegene ulaşan Viking aracından sonra birinci sefer, Perseverance ile direkt olarak hayat belirtisi araştıracak.

Ortada yapılan misyonlarda, daha çok gezegenin yaşanabilirliği üzerine araştırmalar yapıldı. Biyolojik yaşantının varlığı için geçmişteki kaidelerin uygun olup olmadığı araştırıldı. Bu soru inandırıcı bir halde yanıtlanmış durumda.

Elde edilen örnekler Dünya’ya nasıl getirilecek?

2000’li yıllarda gezegende araştırmalar yapan Spirit ve Opportunity ile yakın vakit evvel Curiosity, Mars’ın bir vakitler daha sıcak ve ıslak bir gezegen olduğunu ortaya koydu.

Perseverance, kendinden evvelki robotların bilgileri ışığında, şayet bir vakitler varoldularsa, ilkel ömür formalarının izini arayacak. Bunun için de bir vakitler devasa bir göl olan Jezero’ya indiriliyor.

BBC’ye konuşan California Üniversitesi’nden gezegen bilimci Bethany Ehlmann, tıpkı Dünya’nın birinci ömür formlarının araştırıldığı üzere Mars’ta mikrobiyolojik ömür kalıntısı araştıracaklarını söyledi.

NASA/MSSS/JHUAPL/ESA/FU Berlin/Justin CowartJezero krateri 45 kilometre çapında

Ehlmann, “Bu ömür formlarının Dünya’da 3.5 milyar yıl evvel yaşadığını biliyoruz. Yanıtını aradığımız soru; bunların Mars’ta da 3.5 milyar yıl evvel, göl tabanlarında yaşayıp yaşamadığı” dedi.

Beklenti, Perseverance’ın yapacağı araştırmaların sonuçlarının Dünya’da alınacağı tarafında. Aracın, elde ettiği kaya örnekleri, öteki bir araçla Dünya’ya geri getirilecek.

NASA ve Avrupa Uzay Ajansı’nın milyarlarca dolar maliyetli ortak projesi ile daha küçük bir aracın 2026 yılında Jezero kraterine gönderilerek, Perseverance’ın bıraktığı tüpler içindeki kaya örneklerini toplaması planlanıyor. Araç daha sonra yörüngeye çıkacak ve burada bir uydu tarafından yakalanarak, ileri araştırmalar için Dünya’ya geri getirilecek.

SpaceX hali hazırda Mars’a gidecek uzay aracının roket testlerini yapıyor. Maksat öngörülebilir bir gelecekte Mars’a beşerli uçuş gerçekleştirmek.

Perseverance da bu araştırmalar kapsamında, “Mars’ın karbondioksit yüklü atmosferinden, solunabilir oksijen elde edilebilir mi?” sorusuna cevap arayacak.

NASA’nın bilim araştırmaları sorumlusu Dr Thomas Zurbuchen, “Eğer Himalayalar ve Alpler’deki bir jeolojik örneğin niteliğini sahiden anlamak istiyorsak, insanları oraya götürmeliyiz. Bu Mars’ta da aynı” dedi.

Cumhuriyet