Geçen yılın son günlerinde Malta Köşkü’nün bahçesinde küçük bir kalabalığa tanıtımı yapılan bir kitaptan bahsetmiş, daha sonra yazma kelamı vermiştim. İBB Kültür AŞ’nin yapımı olan kitabın ismi İstanbul’un Renkleri. Kelam konusu renkler, erguvanın moru, manolyanın yeşili, Marmara’nın mavisi, Boğaz’ın hırçın dalgaları değil. İstanbul’un insanları! Bir kentin rengi, insanları ve onların kültürü değil midir? İki kıtanın ayrıştığı İstanbul, tarihi boyunca farklı toplulukların, farklı dinlerin, farklı lisanların insanlarının gelip geçtiği, kalıp yerleştiği, büyüyüp çoğaldığı, kaçıp gittiği için azaldığı, lakin iç içe yaşadıkları devirlerin izlerini taşıyan bir kent olmuş daima. İşte İstanbul’u İstanbul yapan hoşluklardan biri de bu: farklı insanları. İstanbul’u fethederek Fatih önadını alan Sultan Mehmed’in müsamahasıyla başlayan çok dinli hayatın vakit zaman sekteye uğrayan dönüm noktaları olmasına rağmen İstanbul’un hemşerilerini mevzu alan kitabın müellifleri da bu dinlerin temsilcileri. Saro Dadyan, Püzant Akbaş, Rinaldo Marmara, Ari Çokona, Sait Süsin, İvo Vedat Molinas ve Altan Öymen, Nazım Alpman, Mehmet Şanlı, Cengiz Özkarabekir, Sevecen Tunç.
İSTANBUL VE ŞİİRLER
OSMANLI KUCAK AÇMIŞ
İstanbul’un Musevilerini İvo Vedat Molinas anlatmış. İspanya’dan kovulan Musevilerin büyük kısmı gittikleri yerlerde de badire çekmiş lakin Osmanlı kucak açmış onlara. Yavuz Sultan Selim’in hekimi Josef Hamon, sarayın doktorluğuna kadar yükselmiş. Museviler ticaretin yanında hekimlikte de ün yapmış. Fatih Sultan Mehmed, öteki cemaat üyelerine yaptığı üzere fetihten sonra Musevileri de İstanbul’a davet ederek burada dinlerinde özgür ve işlerinde hür kalmaları kelamı vermiş. O gün bugündür huzurla yaşıyorlar diyemeyeceğim. Varlık Vergisi’yle başlayıp 6-7 Eylül Olayları’na ve sonrasında kanlı sinagog baskınlarına kadar yaşanan pek çok olay Rumlar ve Ermeniler üzere onların da birçoklarının İstanbul ve Türkiye’den gitmesine neden olmuş, bugünkü sayıları ne yazık ki çok az. Geldiklerinde de çok küçük bir küme olan ve yerleştikleri köyde kalıp oraya isimlerini veren Polonyalıların Polonez Köyü ise Nazım Alpman’ın imzasını taşıyor. İstanbul’un kültür çeşitliliğini anlatan bu insanların içinde Dario Moreno’dan, Marc Aryan’a, Charles Aznavour’dan Hayko Cepkin’e, Lefter’den Şirinyan’a hepimizin tanıdığı sevdiği çok ünlü var. Kitapta yalnızca hikayeler yok, çok da hoş, tarihi kıymeti büyük fotoğraflar var. Daha evvel de Atatürk Fotoğraflarının Hikayesi kitabını sizinle buluşturduğumuz Kültür AŞ’nin tarihe ve kıymetlerimize ışık tutan kitapları İstanbul Kitapçıları’nda satılıyor. Baskı kalitesi de iyi.
Cumhuriyet
