Tıbbi adaçayı olarak da bilinen Salvia officinalis, ilaç sanayisinde yaygın olarak kullanılan adaçayı çayı tipidir. Salvia triloba, kurutulduğunda tütsü olarak kullanılabilen, ayrıyeten damıtma yoluyla yağ yahut losyon olarak da kullanılan, yaygın olarak çay olarak tüketilen bir çeşittir. Hafıza artırıcı tesiriyle bilinen adaçayı, İspanya ve Güney Fransa’da da yetişiyor. Birtakım yörelerde acı elma otu ve diş çimi olarak da bilinen adaçayı çayı, griye yakın yeşil yaprakları olan, mor, mavi ve pembe çiçeklerle çiçek açan, aromatik kokulu çalı gibisi bir bitkidir. Bilimsel araştırmaları şimdi çok yeni olan adaçayı, sıhhat açısından büyük potansiyele sahip bir bitkidir.
Orta çağda talih sembolü olarak kullanılan taze adaçayı, yumuşak ve tatlı bir tada sahiptir. Bu bakımdan yalnızca demlenmiş çay olarak değil yemeklik sos olarak da yaygın olarak kullanılmaktadır. Tarih boyunca beşerler ağrı, ishal, sindirim sistemi problemleri, soğuk algınlığı ve ruhsal sıkıntıları iyileştirmek maksadı ile adaçayı tüketmişlerdir. Yapılan birtakım çalışmalar sonucunda menopozun sıklıkla görülen tesirleri olan sonluluk ve sıcak basması üzere semptomları baskıladığı, kolesterol ve kan şekerini düzenlediği ve bol ölçüde antioksidan içerdiği izlenmiştir. Alzheimer hastalığının tedavisinde de yararı olduğu düşünülen adaçayı çayının tıpkı vakitte üst teneffüs yolu enfeksiyonlarına karşı esirgeyici olduğu da düşünülmektedir. Bilimsel araştırmaları şimdi çok yeni olan adaçayı, sıhhat açısından büyük potansiyele sahip bir bitkidir.
Hipertansiyonu ve çarpıntısı olan bireyler, en çok tüketilen bitki çaylarından biri olan yeşil çayı tüketmelidir. Yeşil çay yapısında var olan elementler sayesinde metabolik suratı arttırır lazım gelenden çok daha fazla tüketimde kafein kaynaklı hipertansiyon ve çarpıntıları olan şahısları rahatsız edebilir. Yüksek tansiyonu ve çarpıntısı olan şahıslar yeşil çayı bir yahut iki fincandan fazla tüketmemelidir.
ADAÇAYI BESİN KIYMETLERİ NELERDİR?
Latince ismi Salvia officinalis olarak bilinen adaçayı, tarih boyunca şifalı bitki olarak tüketilmiş ve birçok hastalığı tedavi etmek emeli ile baharat, çay ve yağ olarak kullanılmıştır. Aromatik kokusu nedeniyle parfüm ve sabun üretiminde da kullanılan bitkinin yapraklarının tıpta kullanıldığı bilinmektedir.
Biberiye, kekik ve nane dahil bal arısı ailesinden adaçayı; Bakır, çinko, demir, kalsiyum, manganez ve potasyum minerallerinin yanı sıra A, B3, B6, B9, E ve K vitaminleri bakımından zengindir. Adaçayı ayrıyeten az ölçüde kalori, yağ, lif ve protein içerir. Ayrıyeten bitkide bulunan doğal kimyasallar olarak tanımlanan polifenollerden kafeik ve elajik asit içerir. Akdeniz ülkelerinde halk tıbbı olarak da bilinen adaçayı, yararları açısından epey zengindir.
Soğul algınlığı, üst teneffüs yolu enfeksiyonları ve ruhsal hastalıklar, cilt yaşlanması ve yara izleri, göz enfeksiyonları ile birlikte diş sorunları ve ağız yaralarına karşı kullanılan anti mikrobiyal bir eserdir. Adaçayı çayında bulunan bileşenlerin östrojen gibisi özellikler içerdiği düşünülmektedir. Bu tarafıyla menopoz periyodunda ortaya çıkan östrojen hormonunun eksikliğine bağlı olarak görülen çok terleme, sıcak basması ve sonluluk üzere semptomların azaltılmasında da tesirlidir. Menstrüel düzensizlik, dismenore ve amenore üzere adet sorunlarının iyileştirilmesinde de tesirli olduğu düşünülmektedir.
Bu istikametiyle değerlendirildiğinde tıpta hiperhidroz olarak tanımlanan çok terleme hastalığına karşı tesirli olduğu sonlu çalışmalar sonucunda görülmüştür. Lakin bu çalışmaların kanıtlanabilmesi için daha fazla deneye gereksinim vardır.
ADAÇAYI NASIL VE NE KADAR TÜKETİLMELİDİR?
Adaçayı uzun yıllardır şifalı bir bitki olarak bilinmesine karşın, bu bitki hakkında gereğince araştırma yapılmamıştır. Bu nedenle sağlıklı bireylerin bitki çayı ve adaçayı üzere bitkisel ilaçları ölçülü tüketmesi önerilir.
Bitki çaylarının tüketiminin sonlandırılması gerektiğini unutmayın. Muhtemel sıhhat problemlerini önlemek için eserin gerisindeki ihtarları dikkatlice okuyunuz ve kuşku durumunda doktora müracaatınız. Sağlıklı bir hayat için sıhhat denetimlerinizi yaptırmayı unutmayın.
ADAÇAYI NEYE DÜZGÜN GELİR?
Adaçayı bitkisi üzerinden gerçekleştirilen deneysel çalışmalar göstermiştir ki; hatırlama yeteneğini geliştirmeye ve hafızayı değerli ölçüde güçlendirmeye yardımcı olan bir bitkidir. Adaçayı, bu özelliklerinden ötürü beyin işlevlerini iyileştirdiği için Alzheimer ve demans üzere ruhsal hastalıkların oluşumunun önlenmesinde çok değerli bir rol oynamaktadır.
Demlenmiş adaçayı bilhassa sindirim ve teneffüs yollarındaki iltihaplanmanın giderilmesinde tesirlidir. Bu nedenle antiinflamatuar özellikler içeren adaçayı, artrit, gut ve kardiyovasküler sistem iltihabı üzere hastalıkların tedavi sürecini olumlu tesirler.
Hastalıkların bedene çoklukla burun ve ağız yoluyla yahut deri yoluyla girdiği düşünülürse cilde merhem halinde adaçayı sürmek bağışıklık sistemini azamî seviyede güçlendirebilir.
Adaçayı yaprakları cildinizi dış etkenlerden korur. Bunların yanı sıra adaçayı ciltteki lekelerin solmasını sağlar ve cildinizi onarır.
Adaçayı, içerdiği rosmarinik asit hususu sayesinde iltihap önleyici özelliklere sahiptir. Bu nedenle adaçayı midede oluşan iltihaplanma ve ağrıyı önlemenin yanı sıra bağırsak hastalıkları, ishal, gastrit üzere hastalıkların tedavisinde de hayli tesirlidir.
Adaçayının yararlarından biri de kemik sıhhatimizi azamî seviyede desteklemesidir. Bunu yüksek K vitamini içeriği ile sağlar. Zira K vitamini, çoklukla her besinde bulunmayan ve kemik yapımızın güçlenmesine yardımcı olan özel bir vitamindir. Kemik erimesi üzere hastalıkların birinci devrinde tüketilirse tedavisine olumlu tesir yapacaktır.
Adaçayı, diyabeti denetim altına almak için tıpkı ilaçlar üzere çalışır. Adaçayı, içerdiği kimyasal hususlar sayesinde karaciğerde depolanan glikozun inhibisyonunu sağlar.
Güçlü bir antioksidan olan adaçayı, uzmanlar tarafından cilt yaşlanmasını kıymetli ölçüde geciktirdiği söyleniyor. Antioksidanlar, yeni hücre oluşumunu dayanaklar ve erken yaşlanmayı pürüzler.
Adaçayı, antiseptik ve antimikrobiyal özellikleri ile diş eti hastalıklarının önlenmesinde kıymetli rol oynar. Diş eti sorunlarınız varsa, günde iki kere adaçayı ile gargara yaparak bu sıkıntıları kıymetli ölçüde azaltabilirsiniz. Adaçayı ayrıyeten dişlerinizi beyazlatmaya yardımcı olur.
Çok terleme sorunu günlük hayatımızı olumsuz etkileyen bir durumdur. Bu durum için adaçayı iyi bir tahlil olabilir.
ADAÇAYI YARARLARI NELERDİR?
Pek çok yörede adaçayı olarak isimlendirilen bu bitki, Ege bölgesi ve etrafında acı elma olarak da isimlendirilmektedir. Tıbbi ve aromatik bir bitki olan adaçayı çayının yaprakları, kaynatıldığında çay olarak içilebilir yahut buhar damıtma olarak tanımlanan damıtma formülüyle, öbür bir deyişle esansını yahut uçucu yağını elde ederek kullanılabilir. Yaygın olarak bilinen acı elma yağının yani adaçayı yağının yararları epeyce fazladır.
Yara iyileştirici, terletici, idrar söktürücü olarak da kullanılan bu yağ, yaraların üzerine haricen uygulandığında iyileşmeyi hızlandırır ve cilde parlak bir görünüm kazandırır. Birebir vakitte cilt çatlaklarını iyileştirmek için de kullanılan adaçayı yağının şekerin üzerine damlatılarak ve karın bölgesine sürülerek gaz sancılarını gidermek için kullanılması da yaygındır. Bununla birlikte, birkaç damladan fazla adaçayı yağı yemek, son derece önemli sıhhat problemlerine neden olabilir. Çay olarak tüketilen adaçayı yaprağı da yağı üzere antiseptik özelliklere sahiptir.
K vitamini barındırması nedeni ile ağız – diş eti sorunlarına yarar sağlayan bu bitki birebir vakitte gerilim azaltmak için ve depresyonu baskılamak için de sıklıkla kullanılmaktadır.
Bilhassa gaz çıkarıcı olarak tüketildiğinde mide ve sindirim meselelerine iyi geldiği yaygın olarak bilinmektedir. İshal ve gastrit oluşumunu engelleyebilen adaçayı çayı, kolik tedavisinde de kullanılmaktadır. Sonlu çalışmalar, iltihap oluşumunu engellediğini ve spazm azaltıcı özelliklere sahip olduğunu göstermiştir. Adaçayı çayının yapraklarının kaynatılmasıyla elde edilen çay haricen cilt bakımında ve soğutularak birtakım hastalıkların iyileşmesinde kullanılmaktadır.
Adaçayı banyosunun romatizma sorunlarına yarar sağladığı düşünülmektedir, cilt ve ayak bakımının yanı sıra yaraları tedavi etmek gayesi ile de kullanılmaktadır. Ancak adaçayı çayının doğrundan açık yaralara uygulanması mutlaka tavsiye edilmemektedir.
Akne, egzama ve sedef hastalığını önlemek için kullanılan adaçayı banyosu birebir vakitte cilt lekelerini gidermek için de kullanılmaktadır. Adaçayı çayının 15-21 gün boyunca günde iki sefer çay olarak tüketilmesi makûs kolesterol oluşumunu engelleyebilir. Hiperlipidemik olarak tanımlanan ve kandaki birtakım yağ cinslerinin artmasıyla ortaya çıkan hastalığın yanı sıra tip 2 diyabet ve toplam kolesterolün iyileştirilmesi için doktorun bilgisi dahilinde tüketilebilir. Yeniden hudutlu çalışmalar, adaçayı çayının kolon kanserinin birinci etaplarını baskılayabildiğini göstermiştir.
Adaçayı çayında bulunan rosmarinic, quercetin ve carnosol üzere antioksidanlar kanser hücrelerinin büyümesini baskılayabilir. Bu bakımdan adaçayının pek çok kanser çeşidine karşı yararlı olduğu kanaati yaygındır. Bu bitki cinsleri üzerine yapılmış deneysel çalışmalar, bu bitkinin yapraklarının kaynatılması sonucunda elde edilen çayın tüketilmesinin Alzheimer hastalığının semptomlarını azaltmada tesirli olduğunu göstermiştir. Konsantrasyon eksikliğine iyi geldiği düşünülen adaçayı çayının da hafızayı güçlendirmede tesirli olduğu düşünülüyor.
ADAÇAYI ZİYANLARI NELERDİR?
Adaçayı için tüketim önerisi günde 1 yahut 2 bardaktır. Bu kadarın dışındaki tercihler tüm bedeninizi etkileyecektir.
Bilhassa emziren anneler için risklidir. Çok fazla adaçayı tüketimi süt kalitesini düşürür. Süt randımanını düşürdüğü için emzirme periyodunda tavsiye edilmez.
Gün içinde çok adaçayı tüketimi karaciğer işlevlerini tesirler.
Kimi adaçayı çeşitleri thujone hususu içerir. Bu husus bedene uzun müddet alınırsa karaciğeri ve hudut sistemini bozar. Bu nedenle, ölçülü olarak tüketilmesi vurgulanmaktadır.
Adaçayı, hormonları denetim etme yeteneğine sahiptir. Nizamlı ve çok ölçüde tüketildiğinde bayan ve erkeklik hormonlarının istikrarını bozar.
Adaçayı çok fazla östrojen içerir. Bu özellik, bayanların armut tipi bir bedene sahip olmasına neden olur.
Erkeklerde göğüs büyümesine neden olur
Adaçayının zararlarından birisi de erkekler ile ilgilidir. Adaçayı tüketenlerin çoklukla cinsel dürtüleri bastırılır.
Çok fazla adaçayı tüketen erkeklerin sperm kalitesi düşer.
Adaçayının yararlarından yararlanmak isteyenler, bunları ölçülü tüketmeyi unutmamalıdır. Çocuk sahibi olmak isteyen çiftler adaçayı tüketmeyi bırakmalıdır.
Bitkisel çayları fazla içmek kalp ritmini değiştirebilir. Adaçayı bu çaylardan biridir.
Kalp hastalığı riski altındaysanız günde 2 fincandan fazla tüketmemelisiniz.
Adaçayı ayrıyeten rahim kaslarını gevşeterek düşük yapma riskini de beraberinde getirir.
Riskli bir hamilelik dönemindeyseniz; Adaçayından uzak durmanız sizin ve bebeğinizin sıhhati için kıymetli olacaktır.
Tansiyon hastalığınız varsa adaçayı tavsiye edilmez.
Günde 2 fincandan fazla adaçayı içenler, kan akışı artacağından yüksek tansiyona neden olabilir.
Kalp hastalığı teşhisi konanlar bir müddet adaçayından uzak durmalıdır.
Adaçayı mideye verdiği ziyanlarla da dikkat çekiyor. Sık sık adaçayı tüketiyorsanız ve bilhassa aç karnına içiyorsanız mide ekşimesini davet edebilirsiniz.
Adaçayı öğün ortalarında tüketilmesi önerilen bir bitki çayıdır. Mideye ziyan vermemek için tok karnına içilmesi tavsiye edilir.
Kan şekeri düşüklüğü olanlara adaçayı tavsiye edilmez. Kan şekeriniz sık sık düşüyorsa adaçayı içmemelisiniz.
Adaçayı kan şekerini düşüreceğinden bayılma üzere durumlara neden olur. Bu nedenle şuurlu olarak adaçayı tüketmelisiniz.
Cumhuriyet
