Pfizer/BioNTech, Moderna ve Sinovac’ın sunduğu yeni Covid-19 aşıları, önemli hastalıkları önlemede epeyce başarılı görünse de Covid-19’un toplumdaki asemptomatik yayılmayı ne kadar durdurabilecegi net olarak bilinmiyor. Bunun nedeni ise aşı denemelerinin sırf semptom gösteren Covid-19 hastalarını baz almasından ve virüsün giriş kaynağı olan burundaki tesirinin net olmamasından kaynaklanıyor. Bununla birlikte BioNTech’in kurucu ortağı olan Türk bilim insanı Uğur Şahin aşının asemptomatik olayları durdurup durdurmayacağının kesin olarak belirlenmesinin bir yılı bulabileceğini söz etmişti.
KLİNİK TESTLERİN DATALARI ASEMPTOMATİK HADİSELERİ İÇERMİYOR
ABD’li bilim insanları, yeni tip corona virüs aşılarının şiddetli Covid-19 hastalığına karşı epey esirgeyici olduğunu, lakin klinik denemelerde asemptomatik yayılmaya ait testler yapılmadığı için aşının toplumdaki bulaş oranını ne kadar azaltabileceğinin net olmadığını vurguladı. Yani sonuçlar, aşılanan kimi insanların semptom geliştirmeden enfekte olma ıve bu şahısların daha sonra virüsü sessizce bulaştırabilme muhtemelliğine açık kapı bırakıyor. Bununla birlikte araştırmacılar, corona virüsün giriş kapılarında biri olan burundaki viral yükün kas içi enjeksiyonlarla büsbütün önelemenin mümkün olmayabileceğini tabir ederek, aşı olan insanların maske takmaya devam etmesi gerektiğini belirtti.
BEŞERLER AŞI OLDUKTAN SONRA HALA VİRÜS BULAŞTIRABİLİR
ABD’de yer alan Stanford Üniversitesi’nden bulaşıcı hastalıklar uzmanı hekim Michal Tal, “Pek çok insan aşı olduktan sonra artık maske takmak zorunda kalmayacaklarını düşünüyor. Fakat bu yanlışsız değil. Aşılanan beşerler hala bulaşıcı olabilirler ve maske takmak onlar için kritik” sözlerini kullandı.
VİRÜSÜN ANA GİRİŞ YOLLARINDAN BİRİ BURUN
Covid-19’da dahil birden fazla teneffüs yolu enfeksiyonunda, burun virüsün ana giriş kapısını oluşturuyor. Burada süratle çoğalan virüsler bağışıklık sistemini sarsarak burnu, ağzı, akciğerleri ve mideyi kaplayan nemli dokuya (mukoza) has bir çeşit antikor üretiyor. Birebir kişi virüse ikinci kere maruz kaldığında ise, virüsü hatırlayan antikorlar virüsü bedenin öbür bir yerinde tutunma şansısını etkisiz hale getirebiliyor.
AŞILARIN BURUNDAKİ VİRAL YÜKE TESİRİ BELGİSİZ
Koronavirüs aşıları ise tam aksine kasların derinliklerine enjekte ediliyor ve süratle kana karışıyor. Bu antikorlardan kimileri burundaki mukozaya ulaşıyor, fakat antikor havuzunun ne kadarının yahut ne kadar çabuk harekete geçirilebileceği net olarak bilinmiyor. Tabip Tal, bu durumda, virüslerin burunda konumlanabileceğini ve hapşırma ve nefes yoluyla başlarını enfekte edebileceğini belirtti.
Washington Üniversitesi’nden Hekim Marion Pepper ise, “Bu bir yarış: Virüsün daha süratli çoğalmasına yahut bağışıklık sisteminin onu daha süratli denetim edip edemeyeceğine bağlı. Bu hakikaten kıymetli bir soru” dedi.
AŞIYLA BİRLİKTE MUKOZAL DAYANAK ALINABİLİR
Bununla birlikte uzmanlar, yeni kuşak koronavirüs aşılarının, burunda ve teneffüs yolunun geri kalanında bağışıklık sağlayabileceğini, insanların kas içi enjeksiyonu takiben burun ve boğazda esirgeyici antikorlar üreten mukozal bir dayanak alabileceğini söyledi.
“ŞİDDETLİ HASTALIĞI ÖNLEMEK, HAFİF HASTALIĞI ÖNLEMEKTEN DAHA KOLAY”
Öteki taraftan, koronavirüs aşılarının şiddetli hastalıklara karşı güçlü kalkanlar olduğu kanıtlandı, ancak burundaki etkinliklerinin bir garantisi yok. Şiddetli semptomların görüldüğü yer olan akciğerler, sirkülasyondaki antikorlar için burundan yahut boğazdan çok daha erişilebilirdir ve bu da onların korunmasını kolaylaştırır. Arizona Üniversitesi’nden bir immünolog olan Hekim, Deepta Bhattacharya, “Şiddetli hastalığı önlemek, hafif hastalığı önlemekten daha kolaydır. Tüm enfeksiyonları önlemek en zorudur. Aşı semptomatik hastalığı önlemede yüzde 95 etkiliyse, elbette tüm enfeksiyonları önlemede bundan daha az tesirli olacaktır. Tekrar de aşıların burun ve boğazdaki virüsü diğerlerine yaymasını engelleyecek kadar bastıracağı konusunda iyimserim” dedi.
UĞUR ŞAHİN: 1 YILI BULABİLİR
Öte yandan, Pfizer/BioNTech, Moderna, AstraZeneca ve öteki kuruluşlar tarafından yapılan klinik testler, aşılanan kaç kişinin asemptomatik Covid-19 olduğuna dair bilgi üretmedi. Fakat Pfizer/BioNTech deneme iştirakçilerinin bir alt kümesini N isimli viral bir antikora karşı test edeceğini duyurdu. Pfizer sözcüsü Jerica Pitts, katılımlardaki N antikorlarınun varlığı gönüllülerin aşılamadan sonra virüsle enfekte olup olmadığını ortaya çıkaracak” dedi.
BioNTech’in CEO’su Profesör Hekim Uğur Şahin, geçen ay The Guardian gazetesine verdiği röportajda aşının asemptomatik hadiseleri durdurup durdurmayacağının kesin olarak belirlenmesinin bir yılı bulabileceğini tabir etmişti.
Kaynak: NTV
Cumhuriyet
