Covid-19 olaylarının tekrar yükselişe geçtiği bugünlerde virüse karşı atılması gereken adımlar gündemdeki yerini koruyor. Prof. Dr. Emin Ünüvar, güneşten gelen organik bir vitamin olan D vitaminin de bağışıklığımız için bir “sarı destek” olduğunu belirterek, yenidoğandan gebelere, çocuklardan yaşlılara kadar herkesin D vitaminine muhtaçlık duyduğunu söyledi. Güneşten gelen organik bir vitamin olan D vitamini de bağışıklığımız için bir “sarı destek” aslında. D vitamini, bağışıklık sistemini desteklemekle birlikte kemik gelişimine, kalsiyum istikrarına, birçok organın nizamlı çalışmasına da katkıda bulunuyor. Prof. Ünüvar, bedende D vitamini seviyesi önemli derecede düşükse eksiklikten, orta derecede düşükse yetersizlikten bahsedileceğini anımsatarak “Yetersizliğin, eksikliğe nazaran çok daha sık görüldüğünün altını çizelim. D vitamini düzeyiniz ölçülmüş ve 20 ng/mL’nin altında ise bunu ‘D vitamini eksikliği’ olarak nitelendiriyoruz” dedi.
BAĞIŞIKLIK DEĞERLİ
D vitaminin sitokin fırtınası denen durumu engellediğini anlatan Ünavar, şöyle devam etti:
“Sitokinleri kısaca olağanda bağışıklık sistemi hücrelerimiz tarafından salınan ve tekrar bağışıklık sistemi hücreleri ortasındaki haberleşmeyi sağlayan unsurlar olarak açıklamak mümkün. Bilhassa ağır seyreden Covid-19 hastalarında birdenbire ve çok yüksek ölçülerde sitokin salımı gözleniyor ve bağışıklık sisteminin modülasyonu bozuluyor. Bu duruma ‘sitokin fırtınası’ diyoruz. Öteki hastalıklarda olduğu üzere Covid-19’a karşı da sağlıklı ve istikrarlı işleyen bir bağışıklık sistemine sahip olmak büyük kıymet taşıyor. Bununla ilgili yayımlanmış birkaç şimdiki çalışma da var. D vitamininin, Covid-19 enfeksiyonuna karşılık olarak ‘sitokin fırtınası’ riskini azaltıp bağışıklık sistemi cevabını modüle etmeye yardımcı olabildiği düşünülüyor. D vitamini immunmodülatör ve anti-inflamatuar tarafta tesir gösteriyor. Düzenleyici rolü öne çıkıyor. Doğal, bu bahis hakkında daha fazla çalışma yapılması gerektiğini belirtmemiz gerekiyor.”
D VİTAMİNİ VE KORONA
D vitamini eksikliğinin Covid-19 hastalık seyrinde tesirli olduğunu vurgulayan Prof. Ünüvar, özetle şunları söyledi:
“Salgının epeyce arttığı İran’da hastalarla yapılmış bir çalışmanın sonucunu paylaşmak bu noktada değerli: 235 Covid-19 hastasının dataları incelendiğinde; D vitamini olağanın yani 30 ng/mL’nin altında olan Covid-19 hastalarında, hastalığın daha şiddetli seyrettiği, mevt oranlarının daha yüksek olduğu görülmüş. D vitamini eksikliği hastalıktan korunmada çok değerli olmakla birlikte, Covid-19 hastalarının hastalık seyrinde de etken. D vitamini düzeylerinin olağan ve üstünde olması Covid-19’a yakalananların tedavi muvaffakiyetinde ön plana çıkıyor. Burada öncelikle ülkü D vitamini düzeylerinden bahsetmenin yararlı olacağını düşünüyorum. “Endocrine Society” serum D vitamini seviyesinin 30 ng/mL ve üstü düzeylerini kâfi olarak kabul ediyoruz. 20-30 ng/mL ortasını yetersizlik, 20 ng/mL ve altı düzeyleri ise eksiklik olarak nitelendiriyoruz. D vitamini düzeylerini 30 ng/mL ve üstüne çıkarmayı hedeflemeliyiz. COVID-19 ile ilgili yapılan çalışmalar da bunu destekliyor. Eylül ayında bilim dünyasının saygın mecmualarından Plos One’da yayımlanan Covid-19 testi yapılan 191 bin 779 bireyden alınan dataların incelendiği bir çalışmada, kan D vitamini düzeyleri 20 ng/mL’nin altında olanların Covid-19 hastalığa yakalanma oranının 30 ng/mL üstünde kâfi düzeyde D vitamini olanlara nazaran yüzde 54 daha yüksek olduğu görüldü. Yani, evet D vitamini düzeyleri ile hastalığa yakalanma riski ortasında bir temas var. Covid-19’un ağır seyrettiği ülkelerden biri olan İspanya’da yapılan bir çalışma bize gösteriyor ki tedavisine yüksek doz D vitamini eklenen Covid-19 hastalarında ağır bakım gereksinimi yüzde 2’ye kadar düşüyor. Bununla birlikte, tedavinin her hastanın durumuna ve D vitamini düzeylerine nazaran özel olarak şekillendirilmesi gerektiğini değerle vurgulamak gerekiyor.”
TÜRKIYE’DE D VITAMINI YETERSIZ
Türkiye’de D vitamini eksikliğinin yüksek oranda görüldüğünü anımsatan Prof. Ünüvar “İdeal olan, D vitamini düzeylerinin denetim edilip bu doğrultuda bir tedavi gerçekleştirilmesidir. Yetişkinler günde 2000-3000 IU kullanabilir. D vitamini yetersizliği toplumda sık görüldüğü için takviye almamış bir şahsa seviye bakmadan da D vitamini dayanağı başlanabilir. Bilhassa kış devrinde bu daha da değerli hale geliyor. Katkısız, sağlam D vitamini dayanaklarını seçmeye dikkat edin. Ben D vitaminini “mucize sarı destek” olarak nitelendiriyorum. Ülkemizin pozisyonu ve beslenme alışkanlıklarımız sonucu büyük bir kesimde D vitamini eksikliği görülüyor. Öncelikle, D vitamini için gereğince güneşlenmeye, gerçek beslenmeye dikkat etmemiz lazım. Buna karşın D vitamini yetersizliği varsa desteklerden takviye almak gerekiyor. Bu noktada gerçek D vitamini takviyesini seçmek de çok değerli. Katkı unsuru ve esirgeyici kimyasal içermeyen D vitamini destekleri seçmek yararlı olacaktır” dedi.
Cumhuriyet
