O da biliyordu gerçeği. Saklamadı esasen; İngiltere’yi kupadan eleyen o maçta golü eliyle attığını “o rabbin eliydi” diyerek kabullenmişti. Tek farkla: O “Tanrı” kendisiydi. Sonrası, yaşadığı coğrafyanın dini iklimine çok uygun gelişti. Katolik Papalık aykırısı, “Hıristiyan Sosyalizmi”nin kuramı “kurtuluş teolojisi”nin beden bulduğu o coğrafyada, fakir düşmanı papalıkla alay edercesine ismine Tanrı’nın Eli Kilisesi kuruldu.
10 unsurluk buyruğu olan, 3 ritüelli, binlerce “cemaati” olan bir kilise. “Tanrı” yani Maradona, Papa’nın bir konuşmasını dinledikten sonra yanındakilere “Vatikan’daydım; tüm o altın tavanları gördüm, akabinde Papa’nın Kilise’nin yoksul çocukların refahı konusunda endişelendiğini söylediğini duydum. Tavanını sat o vakit amigo, bir şeyler yap!” dedi. Tanrı’nın “dili” de “eli” kadar süratliydi. Maradona’yı o nedenle çok sevdi Arjantinliler, Brezilyalılar, Bolivyalılar, Kolombiyalılar. İnsan aklının yarattığı hiçbir ilah, fakirlere onun dokunduğu üzere dokunamamıştır. Ölen tek “tanrı” odur, akabinde üç gün yas tutulan tek “tanrı” da.
PERONİST, FAKİR, HAMAL BİR BABA
Maradonalar, Corrientes eyaletindeki Esquina isimli bir kasabadan geliyordu. Maradona’nın kendisiyle tıpkı ismi taşıyan babası burada mavnalara sandıklar, balyalar yükleyen bir hamaldı. Tota lakaplı annesi Dalma Salvadora Franco -ki İtalyan asıllıdır- kocası ile kilden, gübreden yapılmış bir kulübede yaşıyordu. Fakat anne ile baba, “yoksulların generali” Juan Peron destekçisidirler.
Peron, aslında fakirlerin başkaldırısını bastırmak için olsa da başta spor kulüpleri olmak üzere kimi kurumlara para akıtan bir devlet adamıdır. Esquina’dan kopup geldikleri başşehir Buenos Aires’in gecekondu semti Villa Fiorito’da hurda metallerden, kartonlardan yapılmış meskende doğar küçük Diego.
BAŞINI DİK TUT DİEGO
Doğduğu hastanenin ismi da Eva Peron’un ismini taşır: Polyclinicó Evita de Lanus. Annesi onu doğurduğunda, “goool” diye bağırdı derler. Bu, bir yakıştırmadır muhtemelen ancak o kadar inanılmıştır ki doğruluğuna, benimsenmiştir sevenlerince.
Konutun “banyosu” açık bir lağım çukurudur. Mahallenin bir tarafı, selüloz fabrikalarından gelen akıştan zehirlenen kokuşmuş kahverengi bir kanal olan Riachuelo ile çevrilidir. Bir gün fosseptik kuyusuna düşer Diego. Kurtarmaya gelen dayısının yetişip, “başını bokun üstünde dik tut Diego” deyişi yüreğine o denli yerleşmiştir ki, ünlü bir futbolcu olduğunda başı daima üstte olmuştur, başındaki topun iradesi dışında düşmesine asla müsaade vermeyişi o vakitten kalma bir alışkanlıktır.
İktisadı büyük Amerika’nın fakiri orduya, toprağı büyük Latin Amerika’nın fakiri futbola yazılır. Maradona’nın mukadderatı de o denli oldu. Futbol 9 yaşından beri hayatındadır. Uyurken topuna sarılarak uyurdu. Zorlukla alınan ayakkabısı yıprandığında babasından çok dayak yemiştir.
SESSİZLERİN SESİYİM
Futbola ağırlaşmak için okulu bıraktı. 1976’da 15 yaşındayken Argentinos Juniors turnuvasında birinci kere sahneye çıktı. Lig tarihinin en genç oyuncusuydu. Arjantinliler için ne söz ettiği merak ediliyorsa, ulusal ekipten arkadaşı Jorge Valdano’nun kelamları tahminen yardımcı olur: “Maradona Arjantinlilere kolektif hayal kırıklıklarından kurtulmanın bir yolunu sundu”. İdol oluşunun nedeni budur. Lakin bu türlü olmanın acısını da çekti Maradona.
1970’lerde Las Vegas’ta tatil yaptığı, bir yüzme havuzunda fotoğraf çektirdiği için sevenleri ona uzun müddet küstü. Sağcıları, faşistleri hiç sevmedi. Daha sonra gittiği İspanya’da oynadığı bir maçta rakip taraftar tribünlerinden bir portakal attılar ona. Ayağında dakikalarca top sektirir üzere oynadı onunla. Saha yıkıldı alkıştan. Zidane’ı hiç sevmeyen Fransız futbol adamı eski futbolcu Platini, “Zidane’ın topla yaptığını Maradona portakalla yapar” deyişi bu yüzdendir. Kim ne derse desin, politik bir figürdü.
Fidel’in, Chavez’in yalnızca hayranı değil, onların “yoldaşı”ydı da. “Chávez’e inanıyorum, ben Chávista’yım. Fidel’in yaptığı her şey, Chavez’in yaptığı her şey benim için en iyisidir.” derken inandığı için söyledi bunu. Kollarında hem Fidel’in hem de Che Guevara’nın dövmeleri vardı. En meşhur cümlesi “ben halkın temsilcisi, sessizlerin sesiyim. Ben El Diego’yum”dur.
BEĞENİLEN BİR PALAVRA
“Yalancıydı”. Ancak durun, bildiğiniz manada değil. O coğrafyada Viveza dedikleri bir kavram vardır. Kurallara güvenemediğinizde, her kurum sizi aldatmak, sizi mahvetmek için var olduğunda, kazanmanın tek yolu onları alt etmektir. Evvel onları aldatmak için başvurulur “yalan”a. Hayatta kalmanın bir yoludur Viveza. İngiltere’ye elle attığı golü “Tanrı’nın eli” diye açıklaması da güzel bir “yalan”dı. Öteki hoş “yalanları” da vardı. Asla karşılaşmadığı “halkın generali” Juan Peron’la birlikte göründüğü uydurma bir fotoğrafı nereye giderse gitsin yanında taşırdı.
Arjantin gururu için kimse onun kadar çabalamadı. Yurtseverdi. ABD Lideri George W. Bush’un Arjantin’i ziyaret etme ihtimali bile delirtmişti onu: “O bir katil. Arjantin toprağına ayak basarsa ona karşı yürüyenlerin ortasında olacağım” cümlesini duymayan kalmadı. Ülkesinde solcu Kirchner’in ateşli bir destekçisi oldu. O coğrafyaya mahsus, “kurumlaşmış Hıristiyanlık karşıtı” bir Hıristiyandı. “Tanrı benim iyi oynamamı sağlıyor. Bu yüzden alana çıktığımda daima haç işareti yapıyorum. Yapmazsam O’na ihanet edeceğimi hissediyorum” deyişi bundandır. Uyuşturucu içti, alkolik oldu, vücudunu hırpaladı. Kendi kendinin mağdurudur. Lakin başını yeniden de daima “dik” tuttu. Ona “futbolun tanrısı” denmesi güzel bir yakıştırmadır lakin inandığı allahın “sol eli” olduğu nihaidir.
ÜÇ GÜNLÜK ULUSAL YAS
Maradona’nın hayatını kaybettiği mesken ile doğduğu ve gençliğini geçirdiği meskenlerin etrafı, Arjantin’deki birçok stadyum ve Buenos Aires’in merkezi hem gözyaşı döken hem de Maradona için sloganlar atan halk ile doldu. Arjantin’de hükümet, 3 gün ulusal yas ilan etti. Devlet Lideri Alberto Fernandez, Maradona’nın naaşının Devlet Başkanlığı binası Casa Rosada’ya getirileceğini ve cenaze merasiminin halka açık olarak yapılacağını açıklamasının akabinde milyonlar bölgeye akın etti. Mahallî saatle 06.00’da kapılarını ziyaretçilere açan Casa Rosada’da futbolseverler, efsane oyuncuya son defa veda etmek için uzun kuyruklar oluşturdu. Maradona’nın naaşı 3 gün boyunca defnedilmeyecek ve tüm dünyadan gelecek ziyaretçilere açık olacak.
10 NUMARA ÖNERİSİ
Maradona’nın vefat haberi, 8 yıl boyunca top koşturduğu İtalya’da da büyük kederle karşılandı. Napoli kulübü, “Dünya bizim sözlerimizi bekliyor fakat acımızı tanım edecek söz yok. Artık yas tutma zamanı” bildirisini paylaştı. Kentteki “San Paolo Stadı’nın isminin Diego Armando Maradona olarak değiştirilmesi teklifine kulüp de sıcak yaklaştı. Ünlü futbol adamı Andre Villas-Boas, tüm ekiplerin 10 numarayı emekli etmesini önerdi.
FİDEL’LE BİREBİR GÜN
Küba Dışişleri Bakanlığı da Arjantinli efsane için bir paylaşım yaptı. Küba’nın simge önderlerinden Fidel Castro’nun yakın arkadaşı olan Maradona’nın, Castro üzere 25 Kasım’da hayatını kaybetmesi hatırlatılarak “Tarih birebir gün gitmelerini istedi” tabirleri kullanıldı.
Cumhuriyet