Sokakta, lokantada ve marketlerde satılan eserlerde üreticiler, maliyeti düşürmek için çeşitli hilelere başvuruyor. Cumhuriyet’e konuşan besin mühendisleri, besin dalında yapılan taklit ve hileleri anlattı.
Hulusi Ada, Dünyada besin ve su kaynaklı hastalıklara bağlı olarak her yıl yaklaşık 1,8 milyon insanın ömrünü yitirdiğine dikkat çekerek, “Bu bireylerin çoğunluğunu çocuklar oluşturmaktadır. Kayıt dışı yani merdiven altı üretim, taklit ve tağşiş yapan besin işletmeleri besin güvenliğinin önündeki en büyük pürüzdür. Yapılan denetimler sonucunda süt ve süt eserlerinde taklit ve tağşiş yaptığı mutlaklaşan ortalarında yoğurt, peynir, tereyağı, kaymağın bulunduğu süt eserlerinde bitkisel yağ, jelatin ve nişasta tespit edildi. Et ve et eserlerinde laboratuvar analizleri sonucunda taklit ve tağşiş yaptığı katılaşan ortalarında sucuk, pide harcı, köfte, çiğ kırmızı et, salam, sosis, jambon, rosto, döner, kavurma, kebap çeşitleri, kanatlı etinin bulunduğu eserlerden lahmacunda at eti, köftede sakatat, sucukta baş eti ve soya tespit edildi. Bitkisel yağlarda taklit ve tağşiş yapılan eserlerden zeytinyağı ve ayçiçek yağında farklı tohum yağlarının tespit edildiği görülmektedir” sözlerini kullandı.
“İÇME SUYU YERİNE SANAYİ SUYU KULLANILIYOR”
Besindeki hilelerin temel hedefi maliyeti düşürmek ve daha fazla kâr etmek olduğunu belirten Ada, kelamlarına şöyle devam etti:“Gıda bölümünde karşılaştığımız hileler; tarihi geçmiş küflenmiş peynirlerin eritilerek eritme peynir yapılması, bozuk etlerin rengini iyileştirmek için besin boyası katılması, tarihi geçmiş sucukların yeni yapılan sucuklara ek edilmesi, içme suyu yerine sanayi suyu kullanılması, çürük domateslerden salça yapılması, çürük meyvelerden meyve suyu yapılması üzere hileler görülmektedir. Her vakit tekrar ettiğimiz üzere muteber besine erişebilmek fakat Besin Bilimi ve Teknolojisi konusunda eğitim almış, kâfi bilgi ve deneyime sahip Besin Mühendisi’nin işletmelerde besin üretimi ve bakanlıkta besin kontrolünde tam yetki ve sorumluluğa sahip olması ile mümkündür.”
“KUMPİR, DENETİMLİ KAİDELERDE ÜRETİLMEDİĞİNDE RİSK TAŞIYAN BİR LEZZET”
“Tüketiciler olarak, besin ile ilgili tüm tercihlerimizde, fiyat maliyet istikrarına dikkat edilmeli, hammaddesinden daha düşük fiyatta olan eserlerin sağlıklı olmayacağı düşünülerek hareket edilmelidir” diyen Aydan Dalbastı ise “Döner, midye, kumpir, kokoreç, pide -lahmacun, nohutlu tavuklu pilav klasik sokak lezzetlerimizden birinci akla gelenlerdir. Lezzeti yüksek olan bu yiyeceklerin bir kısmı besin güvenliği ve hijyen riskleri taşıyabiliyor. Sokak lezzetlerindeki, besin güvenliği ve hijyen risklerinin yanında, sıhhati etkilemese de maliyeti düşürüp fiyatı ucuzlatmak gayesiyle gerçekleştirilen tüketiciyi aldatmaya yönelik hilelerle sıklıkla karşılaşmak mümkün. Bunların kimilerinden kelam etmek gerekirse; Kırmızı etten yapılan besinlerde (et döner, köfte, lahmacun, pide üzere ürünlerde) kırmızı et yerine beyaz et yani tavuk, hindi eti yada sakatat kullanılabiliyor. İçerikteki gramaj azaltılarak et yerine garnitür, yeşillik üzere eserler eklenebiliyor. Kumpir tekrar çok sevilen lakin denetimli koşullarda üretilmediğinde risk taşıyan bir lezzet. Kumpirdeki risk bilhassa patatesin içine eklenen meze ve garnitürlerden kaynaklanıyor. Bilhassa bu materyallerin taze, günlük olması ve hijyen kurallarına uygun üretilmesi değerli. Tıpkı gün içinde tüketilmeyen bu mezelerin sonraki gün kullanılması sık rastlanabilen ve büyük tehlike oluşturan bir durum. Mayonezli, soslu, salçalı, şarküterili eserler bilhassa kolay bozulabilen ve besin zehirlenmelerine neden olabilecek eserler. Tekrar kumpirin içine konulan salata ve mezelerin soğutuculu tezgahlarda depolanması ve bekletilmesi önemlidir” diye konuştu.
Cumhuriyet
