Ankara Vilayet Hıfzıssıhha Konseyi’nin salgın başında aldığı karara nazaran, Covid-19 sebebiyle hayatını kaybedenlerin Ankara Ortaköy Mezarlığı’na defnedilmesi gerekiyor.
BBC Türkçe‘nin Karşıyaka ve Ortaköy mezarlıklarında konuştuğu kaynaklar ise bilhassa son iki aydır Covid-19 defin işlerinde “esnekliğe” gidildiğini ve cenazelerin Ortaköy Mezarlığı dışında öbür mezarlıklara da defnedilebildiğini söylüyor.
Bilgi aldığımız Ankara Büyükşehir Belediyesi ve Ankara Valiliği yetkilileri de vatandaşların tekrarlanmış defin ya da öbür talepleri halinde Covid-19 kaynaklı cenazelerin kentteki rastgele bir mezarlığa defnedilebildiğini doğruluyor.
Ankara Büyükşehir Belediyesi, kentte artan hadise ve vefat sayısından ötürü yoğunluk yaşandığını lakin “ekip sayısı kâfi olduğu için” rastgele bir sorun yaşanmadığını aktarıyor.
Öte yandan Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü tarafından 1 Haziran tarihinde güncellenerek tekrar yayımlanan “COVID-19 Morg ve Defin Hizmetleri” rehberinde, Covid-19 kaynaklı ölümlerde özel bir mezarlığa gerek duyulmadan, defin yerine kireç serpilmesi üzere bir önleme gerek olmadan olağan mezarlık alanına defin gerçekleştirilebileceği söz ediliyor.
Rehbere nazaran cenazenin yıkandığı gasilhane çalışanlarına cenazenin bulaşıcı olduğuna dair bilgilendirme yapılması, çalışanların cenaze yıkama sırasında eldiven, tıbbi maske, siperlik ve sıvı geçirmez önlük kullanması gerekiyor.
Covid-19 sebebiyle hayatını kaybedenlerin cenazesine defin öncesi ya da sonrası dezenfeksiyon muhtaçlığı bulunmuyor, olağan bir halde kefenlenen cenazenin kabre yerleştirilmesi sırasında yalnızca eldiven kullanılmasının kâfi olduğu söz ediliyor.
‘ORTAKÖY MEZARLIĞI’NA COVİD-19’DAN HAYATINI KAYBEDEN 950 KİŞİ DEFNEDİLDİ’
Ortaköy Mezarlığı’nda misyon yapan ve kamu vazifelisi olması sebebiyle haberde isminin bilinmeyen kalmasını isteyen bir yetkili ile konuşuyoruz.
Yetkili, Kasım ayı prestijiyle Ankara’da her gün yaklaşık 50 kişinin Covid-19 nedeniyle hayatını kaybettiğini, bu sayının Mart-Nisan aylarının çok üstünde olduğunu belirterek, salgın başladığından bu yana Ortaköy Mezarlığı’na Covid-19 kaynaklı hayatını kaybeden 950 kişinin defnedildiğini aktarıyor.
Ortaköy Mezarlığı’nda Covid-19 kaynaklı vefatlar için ayrılmış özel bir alan bulunuyor lakin yetkili son iki aydır uygulamada “esnekliğe” gidildiğini ve isteyen vatandaşların cenazesini kentteki öteki bir mezarlığa götürebildiğini anlatıyor.
Bir ay öncesine dek Ankara’da Covid-19 kaynaklı hayatını kaybedenlerin tamamının yalnızca Ortaköy Mezarlığı’nda yıkandığını tabir eden yetkili, son bir aydır hastanelerde de yıkama sürecinin yapıldığını söylüyor.
Yıkama sürecini yapan çalışanların ise nizamlı olarak test verdiğini ve salgın başından bu yana hiçbir çalışanın olumlu olmadığını söylüyor.
Yetkili, hastanelerde mevt sebebinin “Covid-19 değil bulaşıcı hastalık” olarak yazılabildiğini ve bunun Covid-19 kaynaklı vefatları gizlemekte bir “kaçış noktası” olduğunu söylüyor:
“Vatandaşın mevt sebebi dokümanında Covid-19 değil bulaşıcı hastalık yazıyor lakin ailesi gelip aslında Covid-19’dan öldüğününü söylüyor. Bu türlü durumlarda burada cenazeyle ilgilenen işçi riske atılmış alıyor ancak biz aileden bu bilgiyi alır almaz ilgili çalışanı uyarıyoruz.”
‘EŞİMİN GÜÇ ANINDA YANINDA OLAMADIM, CENAZESİNE GİDEMEDİM’
Covid-19 sebebiyle yakınını kaybedenlerin birden fazla, kendisi de müspet olduğu ve karantinada bulunduğu için yakınının cenazesine gidemiyor.
Haberde gerçek isminin yer almasını istemeyen Hasan ile Ortaköy Mezarlığı’na defnedilen karısının mezarı başında sohbet ediyoruz.
Hastaneye kaldırıldıktan beş gün sonra karısını kaybettiğini anlatan Hasan, onun vefatına hala inanamadığını ve cenazesinde bile bulunmadığını söylüyor:
“Hastanede test yaptılar, Covid dediler, ambulans çağırdılar. Her şey bir anda oldu, ne olduğumuzu anlayamadık. Beş gün içerisinde, 3 Ağustos’ta kaybettik. Bu müddet içinde ona ulaşamadım, telefon edemedim, halini hatırını bile soramadım.”
Hasan, “Oğlum ve ben, eşim hastaneye kaldırıldıktan çabucak sonra karantinaya alındık. Eşimin güç anında yanında olamadım, en çok da bu zaten…” diyerek ağlamaya başlıyor:
“Cenazesine gelemedik. Eş dost beş altı kişi, karımı buraya koydular gittiler işte. Mezarının nerede olduğunu bile bilmiyordum. Karantina müddeti bittikten sonra geldik, elimdeki mezar numarasından bulduk.”
‘SON GÜNLERİNDE İRTİBAT KURAMADIK, ÖLDÜĞÜNE İNANAMADIK’
Ortaköy Mezarlığı’nda öteki bir mezarın başındayız.
Covid-19 sebebiyle Ekim ayında babasını kaybeden ve haberde gerçek isminin zımnî kalmasını isteyen Hatice, babasının evvel Covid-19 kliniğine, akabinde ağır bakıma kaldırıldığını söylüyor.
49 yaşındaki babasının rastgele bir kronik rahatsızlığı bulunmadığını ve vefatının kendileri için hiç beklenmedik olduğunu söylüyor.
Babasının hastaneye kaldırılmasından sonra annesi ve kardeşinin de semptom gösterdiğini söyleyen Hatice, babası hastanede tedavi görürken kendilerinin de konutta karantinada olduğunu söylüyor:
“Ev içerisinde sık bir ortaya gelmiyorduk. Ben yemekleri hazırlıyordum fakat başka farklı yiyorduk. Koridorda karşılaşıyorduk, gerimi döndüğüm vakit kendimi balkona atıp ağlıyordum.”
“Babamın iyi olacağı inancı vardı içimizde. Âlâ habere inanmak istiyorduk. Karantinada olduğumuz için direkt ilgilenemiyorduk, amcam ilgileniyordu. Son günlerinde direkt bağlantı kuramamak çok sıkıntı geldi, zira mevtini hiç beklemiyorduk.”
Hatice, karantina mühleti bittiği için cenazeye katılabildiklerini anlatıyor:
“Saat 06:30’da vefat haberini aldık. Yakınlarımız haber vermeye konutumuza geldi. Gözlerine bakıyorsun, “Öyle bir şey yok” desinler, “Şaka” desinler, “İyileşti” desinler… Olmadı. Ben hâlâ o kelimeyi kullanamıyorum. “Babam gitti” diyebiliyorum yalnızca. Kimse dayanağını esirgemedi lakin olağan yaşantıya döndüğünüzde, otomobilin aküsü bitiyor, “Babama sorayım” diyorsun lakin babanı bulamıyorsun.”
“Annem başlarda inkâr etti fakat daha sonra ‘Çocuklarım için ayakta durmalıyım’ diye düşünmeye başladı. Ben de 17 yaşındaki kardeşim ve annem için ayakta durmalıyım diyorum. Öbür hiçbir planım yok, hiçbir şeyin manası yok.”
“Hiçbir rahatsızlığı yokken, genç olduğu için atlatacağını düşünürken bu türlü bir kayıp bizi çok zorladı. Dün pazar kahvaltısında oturduk ağladık. Pazar kahvaltısını bir arada yapardık.”
Hatice, babasıyla en son ağır bakıma nakledildiği gün konuşabildiğini şöyle anlatıyor:
“Yoğun bakımdan sonra bağlantı güçleşti. Hekimler yalnızca Pazartesi ve Cuma günleri bilgi verdi. İster istemez orada çalışan vazifelilerden bilgi almaya çalıştık fakat onlara da hastalarla ilgili bilgi paylaşırsanız hakkınızda süreç başlatırız demişler. Bilgi çıkışı katiyen yasaktı.
“Babamın durumuyla ilgili her aradığımızda ‘orta seviye, stabil’ dediler lakin durum o denli değilmiş, sonradan epikriz raporunda durumunun iyiden çok berbata hakikat kademeli olarak gittiği yazılmış. Bize yalnızca oksijen tedavisi uyguladıklarını söylediler ancak pek çok destek ilaç kullanılmış.”
Cumhuriyet
