Kaliforniya Üniversitesi’nden Randy Haas ve takımı bir metreden az bir derinlikte buldukları diş ve kemiklerin karbon tarihlendirmesini yaptılar.
Çalışmalar sonucunda bu insan kalıntılarının yaklaşık 8 bin 700 ile 9 bin yıl evvel -aralarında mızrak uçları, kasap bıçakları ve sepi bıçaklarının olduğu- 24 modüllük av donanımıyla birlikte gömülen 17-19 yaşlarında bir genç bayana ilişkin olduğu istikametinde “somut” deliller elde edildi.
Hafriyat bölgesinde bulunan doğranmış And geyiği, deve, alpakanın yabanıl bir çeşidi olan “vicua” ve lama kalıntıları da bayanın avlandığı hayvanlar konusunda birtakım ipuçları veriyordu.
Bayan avcıyı özel bir durum olarak pahalandırmak yerine, “Alaska’dan Arjantin’e” en az 8 bin yıl evvel av donanımıyla birlikte gömülen insan buluntularının incelendiği öteki bilimsel çalışmaları da gözden geçiren Haas, kimlikleri belirlenen 27 kişinin çabucak hemen yarısının bayan olduğunu gördü. Daha evvelki çalışmalarda bayan iskeletlerinin yanında beklenmedik bir biçimde av araç ve gereçlerinin de yer aldığına şahit olan araştırmacılar, genelde ya buluntuların cinsiyetini yanlış belirlemiş olabileceklerini ya da onların pişirme gereçleri olduğunu düşünmüşlerdi. Lakin bu gerçek değildi.
Bilim insanlarını bile bu türlü düşünmeye yönelten öge toplumlarda cinsiyetlerin üstlendikleri vazifeler konusuna kalıplaşmış önyargılar.
Elde edilen bulgular karşısında kendisinin de “dehşete düştüğünü” belirten Haas, “En ileri görüşlü ve feminist bilim insanları bile bayanların genelde avcılıkla uğraşmadıkları görüşünün doğruluğuna körü körüne inanıyorlardı” diyor.
Haas’ın yeni bulguları yaklaşık 5 bin yıl evvel Kaliforniya’da ve yaklaşık 1500 yıl evvel Moğolistan’da savaşçı bayanların yaşadığına işaret eden son delillerle da örtüşüyor.
Kentucky Louisville Üniversitesi kazıbilimcilerinden Ashley Smallwood da günümüzün avcı-toplayıcı topluluklarındaki cinsiyet rollerinin eski çağlarda yaşayan bu cins topluluklar için geçerli olamayacağına dikkat çekerek, “Eski çağlarda büyük hayvanları avlayan bayanları “aykırı” ya da “sapkın” bireyler olarak kıymetlendirmekten vazgeçmenin vakti çoktan geldi” diyor.
Cumhuriyet
