Dışişleri Bakanlığı, Avrupa Komisyonu’nun 22 yıldır yayımladığı Türkiye’nin Kopenhag kriterlerine ahenk raporunu, birinci sefer bu yıl Türkçeye çevirmedi.
Dışişleri’nin çevirmediği Avrupa Başkanlığı’nın internet sitesinde İngilizce olarak yayımlanan ‘Türkiye 2020 Raporu’nda dikkat çeken tespitler yer aldı. 6 Ekim’de yayınlanan raporda yurttaşların maruz kaldığı pek çok probleme dikkat çekilirken, hükümetin şeffaf olması ve fikri özgürlüğü sağlaması gerektiğine vurgu yapıldı.
YASAMA, YÜRÜTME VE YARGI VURGUSU
Birgün’den Özde Çelikbilek’in haberine nazaran; Raporda, ülkede yasama, yürütme ve yargı ortasında ayrım kalmadığına, hepsinin tek merkezde toplandığına değinildi. Harikulâde hal’in (OHAL) 2018’de kaldırılmasına karşın tesirlerinin hâlâ sürdüğü aktarılan raporda, şu sözlere yer verildi:
OHAL’İN TESİRLERİ SÜRÜYOR…
* Devlet kurumlarına fevkalâde yetkiler veren ve OHAL kurallarının çeşitli kısıtlayıcı ögelerini koruma edilerek kanuna entegre edildi. Avrupa Kurulu ve çalışma organlarının bu mevzudaki temel tavsiyeleri dikkate alınmadı. İnanılmaz hal sırasında meydana gelen büyük çaplı işten çıkarmalar için hâlâ tesirli bir hukuk yolu sağlanmadı.
* Demokratik standartlara, hukukun üstünlüğüne ve temel özgürlüklere hürmetteki önemli gerilemeler görüldü.
LOKAL SEÇİMLER
* Mahallî seçimlerde adil şartlar tesis edilmedi.
HDP’Lİ BELEDİYELERE KAYYIM
* Demokratik olarak seçilmiş 47 HDP’li belediye liderinin güneydoğuda merkezi olarak atanan kayyumlarla değiştirilmesi, 31 Mart 2019 lokal seçimlerinin demokratik sürecinin sonuçlarına müdahale etmiş oldu.
SEYAHAT VE OSMAN KAVALA
* Sivil toplum üzerindeki baskılar devam etti. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin salıverilmesini talep eden kararına karşın, Seyahat davası ve Osman Kavala’nın tutukluluğunun devam etti. Ulusal ve milletlerarası sivil toplum kuruluşlar için idari zorluklarla, faaliyetleri engellenmeye devam edildi.
* Türkiye’nin yargı sistemi raporlama devrinde önemli gerilemeler yaşandı. Yargının bağımsızlığına dair tasalar devam ediyor.
* Yolsuzlukla çaba konusunda, ilerleme kaydedilmedi. Ülke, yolsuzluğu önleyici çaba kurumlar konusunda eksik kaldı. Yolsuzluk davalarında siyasi tesirler görüldü.
AVUKATLAR, GAZETECİLER, SİYASETÇİLER TUTUKLU…
* Covid-19 salgınında, 90 bine kadar mahkûmun kurallı tahliyesi için tartışmalı bir yasama paketi uygulandı. Temmuz ayı prestijiyle 65 bin tutuklu özgür bırakıldı. Lakin, avukatlar, gazeteciler, siyasetçiler ve insan hakları savunucuları da dahil olmak üzere terörizmle ilgili hatalar argümanıyla tutuklu bulunanlar bu tahliyeden faydalanamadı.
* Söz özgürlüğü konusunda önemli gerileme devam etti. Kısıtlayıcı önlemlerin orantısız uygulanması, söz özgürlüğünü ve muhalif seslerin duyulmasını olumsuz etkilemeye devam etti.
* Cinsiyete dayalı şiddet, ayrımcılık, azınlıklara yönelik nefret söylemi, nefret hatası ve LGBTİ+’ların insan hakları ihlalleri hâlâ önemli telaş kaynağı oluşturuyor.
* Türkiye’nin “yasadışı” aksiyonları ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Kıbrıs Cumhuriyeti Münhasır Ekonomik Bölgesi’ndeki hidrokarbon kaynaklarından yararlanma hakkına meydan okuyan kışkırtıcı açıklamaların bir sonucu olarak Doğu Akdeniz bölgesindeki gerginlikler raporlama devrinde daha da arttı.
* Kasım 2019’da Türkiye ile Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti ortasında deniz yetki alanlarının sonlandırılmasına ait ikili bir Mutabakat Muhtırası’nın imzalanması, kelam konusu bölgedeki Yunanistan adalarının egemenlik haklarını görmezden geldiği için Doğu Akdeniz’de gerginliği artırdı.
* Türkiye iktisadı raporlama devrinde ilerleme kaydetmedi.
NEDEN ÇEVRİLMEDİ?
CHP Milletvekili Sibel Özdemir çevrilemeyen raporu sordu. Özdemir, Dışişleri Bakanı mevlüt Çavuşoğşu’nun yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde, “Raporun Türkçe çevirisinin yapılmayarak tüm yurttaşların erişimine açılmamasının münasebeti nedir?” diye sordu.
Cumhuriyet
