Eski Kadıköy Belediye Lideri Selami Öztürk’ün vizyonuyla 17 yıl evvel Kadıköy Özgürlük Parkı’nda başlatılan Tiyatro Şenliği kıymetlidir. Dönem içinde tiyatro bileti satın alma lüksü olmayan binlerce kişinin fiyatsız tiyatro izlemesini sağladığı üzere, yaz döneminde kapalı kalan tiyatrolara maddi takviye sağlamış ve İstanbul tiyatrolarının Açık hava geleneğini canlandırmıştır.
Düşünülenin tersine, bu şenlik başladığı vakit, gaye İstanbul’un farklı yerlerinde perde açan ve dönem boyunca Kadıköy’e gelme fırsatı bulamayan topluluklarla da halkı buluşturmaktı; zira o vakit tiyatrolar çoğunlukla Avrupa yakasındaydı, Kadıköy’de sonlu salon vardı. Oyunlar büyük bir izdiham ve coşkuyla oynanırdı. Gönül bu atılımın bütün yurtta taklit edilmesini isterdi, lakin her hoş şey üzere tek kaldı.
Seyahat Direnişi’nin akabinde ve natürel kent kültürünün de evrilmesi, Beyoğlu, Şişli’nin terk edilmesiyle, Kadıköy bir tiyatro sığınağı oldu. İrili ufaklı pek çok tiyatro açıldı, mükemmel işlere imza atıldı.
Alternatif yapımlar ve topluluklar kadar, Oyun Atölyesi, Moda Sahnesi, Duru Tiyatro, Akla Kara Tiyatrosu, Baba Sahne üzere esaslı toplulukların da konutu oldu. Lakin ne tuhaftır ki salonu olmayan ve büyük salonlara ihtiyaç duyan topluluklar, bu tiyatro bolluğunda bile Kadıköy bölgesinde salon ıstırabı yaşar oldu. Bu nedenle de Kadıköy Belediyesi’ne hala bağımlılar. (Bağımlıyız)
PANDEMİ SONRASI
Salgın sonrasında yapılan şenlik altı aydır kapalı olan tiyatrolar için özel mana taşıyordu. Kaldı ki, açıkhava tiyatrosu her noktada desteklenmeli, Cumhuriyet devrinde İstanbul’a inşa edilen birinci tiyatro binası olan Harbiye Açıkhava Tiyatrosu bile tekrar kazanılmalıydı. Sanatkarların hassasiyetinin anlaşılması gerekirken, ne yazık ki mevzu çok berbat bir noktaya geldi: kabul edilenler, kabul edilmeyenler noktasına! Kuşkusuz kabul edilmeyenler ortasında çok usta isimler var, lakin kabul edilenlerin de pahası yadsınamaz. Ortada bir seçim kriteri, müracaat kıstası ve seçici konsey olmadığı için tartışmalar uzadı; TİYAP kimi sorular sordu.
Belediyeden karşılık alamayınca TİYAP’tan iki ve bağımsız bir olmak üzere üç tiyatro şenlikten çekilme kararı aldı. Bu sefer de kalanlar güya tuhaf bir şey yapıyormuş baskısını hissettiler. Kuşkusuz Kadıköy Belediyesi’nin nobran lisanla yazılmış olan açıklaması ve Liderin “teşekkür etmeleri gerekirken” diye başlayan savunması hadiselere çanak tuttu.
Bu yaşananlardan tiyatro ziyan gördü. Tiyatrocular her hususta hengame eder algısı güçlendirildi, kimi basın organları mevzuyu CHP ve Tiyatro bağlantısına taşıdı. Bu yazıyı bilhassa Cumhuriyet gazetesine yazma nedenim de budur: İktidar medyasında iktidarı eleştiremeyiz ancak bağımsız medyada özeleştiri yapabiliriz. Arbedenin tarafları üzere görünen ne TİYAP ne Tiyatro Kooperatifi ne Kadıköy Tiyatrolar Platformu’nun üyesi olmadığım ve bu tartışmaların yaşanacağını öngörerek şenliğe müracaat yapmadığım için tarafsız kalabilirim.
Tartışmaların ana nedeni, Tiyatro Kooperatifi’nin iç yazışması olduğu söylenen lakin üzerinde Kadıköy Belediyesi Şenliği dışında bir açıklama bulunmayan formun dışarıya sızmasıydı. Bu form, 24 Temmuz’da başlayacak şenliğe son müracaat tarihini 18 Temmuz olarak belirtiyordu ancak 18 Temmuz’da şimdi belediye şenlikle ilgili hiçbir açıklama yapmamış, müracaat sürecini bile başlatmamıştı.
Mevzuyu toplumsal medyada sorgulayan Behzat Uygur’a belediyeden gelen yanıt müracaatların bir hafta sonra başlayacağını belirtse de apar topar bir müracaat süreci başladı ve çok kısa vakitte şenlik oyunları açıklandı.
Şahsen kooperatifin faydalı bir teşebbüs olduğunu düşünüyorum ve Covid sürecindeki uğraşlarının çok bedelli olduğuna inanıyorum. Bir tiyatrosever olarak, Sabancı Müzesi’nde olduğu üzere, belediye ile bir kapalı aktiflik de yapsalar, 18. Özgürlük Parkı Festivali’nin de yapılması şartıyla razı olurdum.
Fakat bu krizi yönetemediler. Açık müracaat yapılan bir şenliğe kooperatif üyeleri önermelerinin istendiği için form düzenlediklerini söylemeleri anlamsız. Belediyeye yeni atanan kültür müdürü de yanlıştan dönülmesinde pratik tahlil üretemedi.
ÖFKE HÂKİM OLDU
En tehlikelisiyse, güya toplu taşıma ihalesiymiş üzere, kooperatiften şu kadar, TİYAP’tan bu kadar, Platformdan bu kadar oyun alıyoruz algısı! Artık lisanımıza yerleşmiş olan oyun satın alma cümlesi tiksinç aslında. Tiyatronun kutsal emeği bu türlü yok edilir. Öte yandan, Kadıköy Tiyatro Platformu’nun açıklaması da son derece öfkeli bir lisanla kaleme alınmıştı.
Metnin içeriğinde, aslında göz gerisi edilmemesi gereken bir nokta var: Kadıköy Belediyesi, kentin kültürel zenginliği olan yerlere yıl boyunca sahip çıkmalı. Fakat üç aydır liderden toplantı bile alamamışlar.
Fırat Tanış’ın bu kindar üslubu tanıyorum diye eleştirdiği jargon, kim usta, kim değil tartışmasına geldi, akademik makalelere bahis olması gereken tiyatro biçemleri tweet’lere sığdırıldı ve birinci oynadıkları oyunla muvaffakiyetlerini kanıtladıkları için özgüven kazanmış olan gençler hengamenin yemi oldular. Salgın sırasında değersizleştirilen bir yaş jenerasyonunun en son hak ettiği şey bu olmalı!
4 Ağustos’ta başlayacak olan şenlik, aslında tüm belediyelere önerilecek bir model uygulamasıyla nispi olarak ucuz satılan biletlerin sübvanse edilmesiyle destekleniyor. Fakat çok ülkü olan bu sistem, bugüne kadar tanınan bir açık hava cümbüşü olarak tanınan bir parkta uygulanınca, alternatif tiyatroları da zedeleyecek.
Bu türlü bir periyotta, 50 kişilik yerinde star sistemine direnen büyük yürekli küçük tiyatrolara da haksızlık yapılmadı mı? Bileti kim neden satıyor tartışması, tecimsel ve anladığım kadarıyla hukukî lakin bir firmaya salt öğrencilere dayanak olacağı için iş vermek gereğince ikna edici değil.
Kadıköy Belediyesi bazen haklı, bazen haksız biçimde tenkit odağı oldu. Olağan ki bu süreçte hiçbir şey yapmayan duyarsız kurumlar unutuldu. Halbuki aslında bahis bu olmalı! Şerdil Dara, demokrat bir partiden seçildiği için sanatkarlardan teşekkür beklemek yerine tenkide hazır olmalı, kültür takımlarını genişletmeli ve şeffaflaştırmalı, taklit edilecek bir model geliştirmeli.
Bizler de, öteki kurumlara: “Neden Kadıköy üzere olamıyorsunuz ?” diye sormalıyız. Kadıköy, tiyatro için kıymetli bir kale, şimdi kuşatılmış filan da değil. Savaş stratejileri yerine, barışçıl tahliller hala mümkün!
SANAT ŞENLIĞI BAŞLAMADAN PANDOMİM KOPTU!
Kadıköy’de salı günü Özgürlük Parkı’nda başlayacak olan “Sanat Parkta” şenliğinde “Yaşamaya Dair” oyunu ile Genco Erkal, Evlat ile Onur Saylak, Joseph K ile Mert Fırat, Güneyli Bayan ile Rutkay Aziz, Übü Daima Übü ile Çağlar Çorumlu, Şişman Hoştur ile Füsun Demirel, Aziz Nesin Kabare ile Levent Üzümcü, Cimri ile Serkan Keskin, Hayal Satıcısı ile Berna Laçin dikkat çekiyor.
27 Eylül’e kadar devam edecek şenliğin programı yüklü. Konserler ise Bülent Ortaçgil ile başlıyor, Moğallar, Ahmet Aslan, Feryal Öney, Erdal Erzincan, Eda Baba, Aylin Aslım, Mazlum Çimen, Baba Zula, Melek Mosso, Ozbi&Gülce Duru, REDD, Simge Pınar, İmer Demirer, Lara Dilara, Sibel Köse, Latifeli Akustik diye 26 Eylül’e kadar devam ediyor.
SIHHATE DİKKAT
Pandemi hasebiyle amfi tiyatronun kapasitesi yüzde 60 oranında düşürülerek 350 şahsa indirilerek toplumsal ara korundu. Bilet ve şenlik programı haftalık olarak mobilet.com’da.
MERT FIRAT’TAN ‘DAHLİM YOK’ AÇIKLAMASI:
“Üzerimden yapılan karalamalar yüzünden onlarca tiyatro ve tiyatro sanatkarını birleştiren kooperatifin ve platformun ziyan görmemesi için” diye başladığı açıklamasında Mert Fırat toplumsal medyada özetle şunları yazdı: “İki sene evvel kurulan birliğin ismi “Tiyatro Kooperatifi”dir ve Kadıköy’le sınırlayıcı değildir.
“Kadıköy Tiyatroları Platformu ise” benim de yalnızca üyesi olduğum, Kadıköy ilçesindeki tiyatroların meseleleri ve tahliller için çalışan bir platform. Kadıköy Belediyesi’nin hazırladığı formlar, kooperatif bünyesindeki oyunların hangisi hazır, hangisi müsait öğrenmek için hazırlanmıştır. Belediye de formu dolduran tiyatrolar ortasından seçim yapmış, ne ben ne kooperatif, mahallî idarenin karar etabına dahil olmamıştır.
Bilet satış operasyonundan alınan hisse, e- burs aracılığıyla sanat eğitimi alan öğrencilere verilecektir. Kimseye öteki açıklama yapmayacağım. Temelsiz argümanlar ve karalamalar için yasal süreç başlatılmıştır.”
Cumhuriyet
