Nobel Iktisat Ödüllü Joseph E. Stiglitz’ten eski BM Sürdürülebilirlik Danışmanı Jeffrey D. Sachs’a kadar onlarca saygın üniversiteden 100 öncü ekonomist, dünyamızı tekrar inşa etmeye çalışırken karbon iktisadına son vermemiz gerektiği konusunda geçen hafta ortak bir mektuba imza attı.
İklim çöküşüyle burun buruna olduğumuz bu yüzyılda bile karbon temelli iktisadın sürdürüldüğüne vurgu yapan ekonomistler, adaletsizliğe dayanan bir iktisadın temel istikrarsızlığı göz önüne alındığında karbon iktisadının iyice tehlikeli bir hal aldığı konusunda hemfikir olduklarını bildirdi.
Mektupta ayrıyeten karbon iktisadının ırksal, toplumsal ve ekonomik eşitsizlikleri büyüttüğünü ve temelde istikrarlı bir gelecekle uyumsuz olan bir sistem yarattığını lisana getiren ekonomistler, hükümetleri de misyona çağırarak fosil yakıt sanayisini basamaklı olarak azaltıp vakitle ortadan kaldırmaları gerektiğini savundu.
Banka ve finans kuruluşlarının büyük petrol, doğalgaz ve kömür şirketlerine yaptığı kurtarma ve dayanak programlarının, temel güç geçişini daha da geciktirerek üstesinden gelinemeyecek karanlık bir geleceğe sürüklediği tabir edildi.
Bu kurumların kaynaklarını adil ve istikrarlı bir gelecek kurmaya ayırmaları gerektiğinin altı çizildi. Tahlilin, hükümet ve finans kurumlarının fonlarını yeşil teknoloji ve altyapıya, toplumsal programlara ve adil işlere yine dağıtmasına imkan tanıyarak, insanlara ve gezegene yarar sağlayan bir ekonomik geçişi teşvik etmekten geçtiği belirtildi.
Halkların da yeşil siyaset yolunda şuurlu olması ve siyasi güç oluşturması gerektiğine vurgu yapan ekonomistler, karbon iktisadından vazgeçerek yeşil bir dünya ortaya çıkaracak büyük ölçekli bir ekonomik dönüşümü gerçekleştirmek için bugünün yanlışsız vakit olduğunu vurguladı.
100 ekonomist, özel ve tüzelkişiler ile siyaset yapıcıları, gezegeni yine inşa etmede manalı buldukları iklim aksiyonlarına katılmaya; sağlıklı bir iktisat ve toplumun sağlıklı bir gezegene muhtaçlık duyduğunu kabul etmeye çağırdı.
BÜYÜK ÖLÇEKLİ PROBLEMLER ISINAN DÜNYA İLE DAHA DA BÜYÜYOR
Ekonomistlere nazaran, mahsul ve su kıtlığı, orman yangınları, çok hava şartları, zarurî göç ve salgınlar üzere büyük ölçekli problemler, ısınan bir dünyada daha süratli büyüyor. Örneğin, havadaki kirliliğe maruz kalma, Covid-19 üzere hastalıklardan kaynaklanan komplikasyon riskini artırıyor ve ormansızlaşma ile artan sıcaklıklar, gelecekteki bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkma mümkünlüğünü artırıyor. Bu sonuçların en çok etkilediği kesitin, azınlıkta kalan düşük gelirli topluluklar ve üçüncü dünya ülkeleri başta olmak üzere en savunmasız halklar olması da tesadüf değil.
Cumhuriyet
